Το μνημείο
Το Τείχος του Αντωνίνου χτίστηκε γύρω στο 142 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν ο Αντωνίνος ο Ευσεβής. Διέτρεχε την περιοχή της Σκωτίας από ακτή σε ακτή, από τον ποταμό Clyde μέχρι τον Κόλπο του Forth και αποτέλεσε το βορειότερο σύνορο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Από το τέλος της δεκαετίας του 150 μ.Χ. και εξής, οι Ρωμαίοι εγκατέλειψαν το τείχος και υποχώρησαν νοτιότερα. Η μεγαλύτερη συλλογή ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά μήκος του τείχους φιλοξενείται μόνιμα στο Hunterian Museum στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το “Δίλημμα του Εμπούτιου” είναι μία εμπειρία που προέκυψε στο πλαίσιο του γενικότερου στόχου για επέκταση της εμπλοκής των επισκεπτών με το μουσείο και του συνδέσμου τους, τόσο με τα εκθέματα, όσο και με ευρύτερα θέματα που αφορούν τις σχετικές ιστορικές περιόδους, την πολιτιστική κληρονομιά, τα μουσεία και το παρελθόν. Συγκεκριμένα, οι στόχοι της εμπειρίας ήταν ο επισκέπτης:
- να συνδεθεί με το τείχος του Αντωνίνου μέσω της ιστορίας του Εμπούτιου, ενός Ρωμαίου εκατόνταρχου,
- να έρθει αντιμέτωπος με καθολικές έννοιες (π.χ. οικογένεια, εργασία, αγάπη, απώλεια κ.λπ.),
- να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη ενσυναίσθησης και συναισθηματικής εμπλοκής του,
- να αλληλεπιδράσει με αντικείμενα της έκθεσης,
- να αμφισβητήσει στερεότυπα (π.χ. για τη ζωή στον στρατό, τις σχέσεις των Ρωμαίων με τους ντόπιους πληθυσμούς κ.λπ.).
Η εμπειρία
Η ψηφιακή αφηγηματική εμπειρία σχεδιάστηκε για φυσική επίσκεψη στον χώρο και παρουσιάζει τον χαρακτήρα του Εμπούτιου, ενός εκατόνταρχου. Το όνομα αυτό δόθηκε στον πρωταγωνιστή, καθώς βρέθηκε χαραγμένο πάνω σε μία από τις κεφαλές σφυριών που συλλέχθηκαν κατά μήκος του Τείχους, η οποία συμπεριλαμβάνεται στη μόνιμη έκθεση του Hunterian Museum. Η υπόθεση της ιστορίας καλύπτει το γεγονός της εγκατάλειψης του Τείχους του Αντωνίνου από τους Ρωμαίους και το δίλημμα που αντιμετωπίζει ο Εμπούτιος: Έχει περιθώριο μέχρι την ανατολή του ήλιου για να αποφασίσει αν θα εγκαταλείψει το σπίτι του – το ρωμαϊκό φρούριο στο Bar Hill – μαζί με τον υπόλοιπο στρατό ή θα μείνει με τη σύντροφό του, μία ντόπια γυναίκα με το όνομα Calle, και τον γιο τους, τον Callum. Για να πάρει την, καθοριστική για την ζωή του, απόφαση, ζητά τη βοήθεια του επισκέπτη, ο οποίος για να μπορέσει να τον βοηθήσει καλείται να μάθει περισσότερα για τον Εμπούτιο και τη ζωή του.
Η εμπειρία παρουσιάζει τρεις βασικές πτυχές της ζωής του Εμπούτιου: η πρώτη σχετίζεται με την εργασία του, η δεύτερη με την προσωπική του ζωή και η τρίτη με τα συναισθήματα τιμής και καθήκοντος που τον διέπουν. Οι διαφορετικές πτυχές της ιστορίας εμπλέκουν τα εκθέματα του μουσείου, οδηγώντας τους χρήστες να εντοπίσουν σχετικά ευρήματα.

Η εικονική εμπειρία
Για να μπορέσει να τοποθετηθεί η απομακρυσμένη εικονική εμπειρία και η ιστορία του “Διλήμματος το Εμπούτιου” μέσα στην έκθεση για το Τείχος του Αντωνίνου, υλοποιήθηκε μία φωτορεαλιστική αναπαράσταση της αίθουσας του μουσείου, συμπεριλαμβανομένων των εκθεμάτων, τα οποία αναγνωρίζονται από τον χρήστη. Η εικονική περιήγηση στη συλλογή του Τείχους του Αντωνίνου βασίζεται σε φωτογραφίες 360° της αίθουσας και σε εικόνες των προθηκών και των εκθεμάτων που τραβήχτηκαν επιτόπου.
Η εικονική αυτή περιήγηση συνδυάζεται με την ψηφιακή αφήγηση σε μία εφαρμογή, επιτρέποντας στους χρήστες να βιώσουν την εμπειρία από απόσταση.
Σχόλια των συμμετεχόντων
Τόσο η επιτόπου, όσο και η εικονική εκδοχή της εμπειρίας του “Διλήμματος του Εμπούτιου” έχουν αξιολογηθεί εκτενώς από μεγάλο εύρος φυσικών και εικονικών (απομακρυσμένων) επισκεπτών, μεταξύ των οποίων και μαθητές λυκείου. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων έδειξαν τη σημαντική συμβολή της εμπειρίας στις σύγχρονες πρακτικές της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, λόγω της ικανότητάς της να προκαλεί αλληλεπίδραση του επισκέπτη με τα εκθέματα και τους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς και – το κυριότερο – της δυνατότητας που προσφέρει για την ανάπτυξη συναισθηματικών δεσμών μεταξύ των επισκεπτών/ακροατών και του μακρινού ανθρώπινου παρελθόντος, ιδιαίτερης σημασίας χαρακτηριστικό, ειδικά στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Δοκιμάστε την

Το δίλημμα του Εμπούτιου
Αν θέλετε να εξερευνήσετε περαιτέρω την ιστορία του Εμπούτιου, δοκιμάστε την εικονική εμπειρία.
Το “Δίλημμα του Εμπούτιου” σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε μεσα από την συνεργασία της ομάδας μας με το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και το Hunterian Museum, και συγκεκριμένα με την Μαρία Οικονόμου, καθηγήτρια Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης και την Dr. Hilary Young, καθώς και με την εταιρεία noho (https://noho.ie/).